ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਮੋਹਾਲੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਇੱਕ ਪਿੰਡ ਦੀ ਗ੍ਰਾਮ ਪੰਚਾਇਤ ਨੇ ਪਰਿਵਾਰ ਜਾਂ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੀ ਸਹਿਮਤੀ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਪ੍ਰੇਮ ਵਿਆਹ ‘ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਗ੍ਰਾਮ ਪੰਚਾਇਤ ਨੇ ਇਸ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਇੱਕ ਮਤਾ ਵੀ ਪਾਸ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਕੋਈ ਵੀ ਪ੍ਰੇਮੀ ਜੋੜਾ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਜਾਂ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਪ੍ਰੇਮ ਵਿਆਹ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕੇਗਾ। ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਤੋਂ ਸਿਰਫ਼ 10 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੂਰ ਸਥਿਤ ਮਾਣਕਪੁਰ ਸ਼ਰੀਫ ਦੀ ਗ੍ਰਾਮ ਪੰਚਾਇਤ ਦੇ ਇਸ ਫੈਸਲੇ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਨੇਤਾਵਾਂ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰ ਕਾਰਕੁਨਾਂ ਨੇ ਸਖ਼ਤ ਆਲੋਚਨਾ ਕੀਤੀ ਹੈ।
ਰਿਪੋਰਟ ਅਨੁਸਾਰ, 31 ਜੁਲਾਈ ਨੂੰ ਸਰਬਸੰਮਤੀ ਨਾਲ ਪਾਸ ਕੀਤੇ ਗਏ ਇਸ ਮਤੇ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਪਿੰਡ ਦੀ ਪੰਚਾਇਤ ਉਨ੍ਹਾਂ ਜੋੜਿਆਂ ਨੂੰ ਪਿੰਡ ਜਾਂ ਨੇੜਲੇ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਤੋਂ ਵਰਜਦੀ ਹੈ ਜੋ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਵਿਆਹ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਮਤੇ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹੇ ਜੋੜਿਆਂ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਨ ਜਾਂ ਪਨਾਹ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਪਿੰਡ ਵਾਸੀ ਵਿਰੁੱਧ ਸਜ਼ਾਯੋਗ ਕਾਰਵਾਈ ਦੀ ਚੇਤਾਵਨੀ ਵੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ।
ਸਰਪੰਚ ਨੇ ਕਿਹਾ- ਇਹ ਸਜ਼ਾ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਹੈ
ਪਿੰਡ ਦੇ ਸਰਪੰਚ ਦਲਵੀਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਇਹ ਕੋਈ ਸਜ਼ਾ ਨਹੀਂ ਹੈ ਸਗੋਂ ਸਾਡੀਆਂ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ ਅਤੇ ਕਦਰਾਂ-ਕੀਮਤਾਂ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਲਈ ਇੱਕ ਜ਼ਰੂਰੀ ਕਦਮ ਹੈ।” ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਵਾਪਰੀ ਇੱਕ ਘਟਨਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਇਆ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ 26 ਸਾਲਾ ਦਵਿੰਦਰ ਨੇ ਆਪਣੀ 24 ਸਾਲਾ ਭਤੀਜੀ ਬੇਬੀ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਇਹ ਜੋੜਾ ਹੁਣ ਪਿੰਡ ਛੱਡ ਚੁੱਕਾ ਹੈ, ਪਰ ਇਸ ਘਟਨਾ ਨੇ ਇੱਥੇ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ 2,000 ਪਿੰਡ ਵਾਸੀਆਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਸਿੰਘ ਨੇ ਅੱਗੇ ਕਿਹਾ, “ਅਸੀਂ ਪ੍ਰੇਮ ਵਿਆਹ ਜਾਂ ਕਾਨੂੰਨ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਨਹੀਂ ਹਾਂ, ਪਰ ਅਸੀਂ ਆਪਣੀ ਪੰਚਾਇਤ ਵਿੱਚ ਇਸਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਨਹੀਂ ਦੇ ਰਹੇ ਹਾਂ।”
ਗੁਆਂਢੀ ਪਿੰਡਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕਦਮ ਚੁੱਕਣ ਦੀ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਪਿੰਡ ਦੀ ਪੰਚਾਇਤ ਵੱਲੋਂ ਪਾਸ ਕੀਤੇ ਗਏ ਮਤੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਅਜਿਹੇ ਵਿਆਹਾਂ ਨੂੰ ਰੋਕਣਾ ਪੂਰੇ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਹੈ। ਪੰਚਾਇਤ ਨੇ ਗੁਆਂਢੀ ਪਿੰਡਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕਦਮ ਚੁੱਕਣ ਦੀ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ, ਇਸ ਕਦਮ ਦੀ ਵੀ ਸਖ਼ਤ ਆਲੋਚਨਾ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਪਟਿਆਲਾ ਤੋਂ ਕਾਂਗਰਸ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਧਰਮਵੀਰ ਗਾਂਧੀ ਨੇ ਇਸ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਦੀ ਨਿੰਦਾ ਕੀਤੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ “ਤਾਲਿਬਾਨੀ ਫ਼ਰਮਾਨ” ਕਿਹਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ, “ਆਪਣਾ ਜੀਵਨ ਸਾਥੀ ਚੁਣਨ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਹਰ ਬਾਲਗ ਦਾ ਮੌਲਿਕ ਅਧਿਕਾਰ ਹੈ। ਰਾਜ ਨੂੰ ਦਖਲ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਅਜਿਹੇ ਜੋੜਿਆਂ ਨੂੰ ਰੂੜੀਵਾਦੀ ਰਵੱਈਏ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।”
ਫੈਸਲੇ ਦਾ ਵਿਰੋਧ
ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਇਸ ਫੈਸਲੇ ਦੇ ਵਿਰੋਧ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ, ਕੁਝ ਸਥਾਨਕ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੇ ਗ੍ਰਾਮ ਪੰਚਾਇਤ ਦੇ ਫੈਸਲੇ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਪਿੰਡ ਦੇ ਇੱਕ ਨੌਜਵਾਨ ਨੇ ਆਪਣਾ ਨਾਮ ਗੁਪਤ ਰੱਖਣ ਦੀ ਸ਼ਰਤ ‘ਤੇ ਕਿਹਾ, “ਅਸੀਂ ਇਸ ਫੈਸਲੇ ‘ਤੇ ਆਪਣੇ ਸਰਪੰਚ ਦੇ ਨਾਲ ਹਾਂ ਅਤੇ ਸਿਰਫ ਉਸਨੂੰ ਹੀ ਇਸ ‘ਤੇ ਬੋਲਣ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ ਹੈ। ਪਰ ਸਾਨੂੰ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਾਡੀ ਇੱਕ ਵਿਰਾਸਤ ਅਤੇ ਮਾਣ ਹੈ ਜਿਸਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਇਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਦੁਨੀਆ ਆਧੁਨਿਕ ਹੈ, ਪਰ ਸਾਨੂੰ ਆਪਣੇ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ, ਆਪਣੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਪਿੰਡਾਂ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ।”
