ਵਿਸ਼ਵ ਜਿਗਰ ਦਿਵਸ 2025: ਵਿਸ਼ਵ ਜਿਗਰ ਦਿਵਸ ਹਰ ਸਾਲ 19 ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਿਨ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸਰੀਰ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਅੰਗ, ਜਿਗਰ, ਬਾਰੇ ਜਾਗਰੂਕ ਕਰਨਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਦੀ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣਾ ਕਿਉਂ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਜਾਣਦੇ ਹੋ ਕਿ ਜਿਗਰ ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਅੰਗ ਹੈ। ਇਹ ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਹਰ ਰੋਜ਼ 500 ਤੋਂ ਵੱਧ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕਾਰਜ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਜਿਗਰ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਅੰਗ ਦੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਇਹ ਥੋੜ੍ਹਾ ਜਿਹਾ ਵੀ ਖਰਾਬ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਹ ਆਪਣੇ ਆਪ ਠੀਕ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਾਲ ਜਿਗਰ ਦਿਵਸ ਦਾ ਥੀਮ ਭੋਜਨ ਹੀ ਦਵਾਈ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਭੋਜਨ ਪਹਿਲੀ ਦਵਾਈ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਸਾਡੀ ਖੁਰਾਕ ਅਤੇ ਖਾਣ-ਪੀਣ ਦੀਆਂ ਆਦਤਾਂ ਸਹੀ ਹੋਣਗੀਆਂ, ਤਾਂ ਜਿਗਰ ਸਿਹਤਮੰਦ ਰਹੇਗਾ ਅਤੇ ਸਿਹਤ ਵੀ ਚੰਗੀ ਰਹੇਗੀ। ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਭੋਪਾਲ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੈਡੀਕਲ ਅਫਸਰ ਡਾ. ਪ੍ਰਭਾਕਰ ਤਿਵਾੜੀ ਤੋਂ ਕਿ ਕੀ ਫੈਟੀ ਲਿਵਰ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਠੀਕ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ ਜਾਂ ਨਹੀਂ।
ਚਰਬੀ ਵਾਲਾ ਜਿਗਰ ਕੀ ਹੈ?
ਫੈਟੀ ਲੀਵਰ, ਜਿਸਨੂੰ ਹੈਪੇਟਿਕ ਸਟੀਟੋਸਿਸ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਜਿਗਰ ਦੇ ਸੈੱਲਾਂ ਵਿੱਚ ਵਾਧੂ ਚਰਬੀ ਇਕੱਠੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਜੇਕਰ ਕੁੱਲ ਜਿਗਰ ਦੇ ਭਾਰ ਵਿੱਚ ਚਰਬੀ ਦੀ ਮਾਤਰਾ 5-10% ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਸਨੂੰ ਅਸਧਾਰਨ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਚਰਬੀ ਜਿਗਰ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਦਾ ਸੰਕੇਤ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਅਲਕੋਹਲਿਕ ਅਤੇ ਗੈਰ-ਅਲਕੋਹਲਿਕ ਫੈਟੀ ਲਿਵਰ ਨੂੰ ਸਮਝੋ
ਡਾ. ਪ੍ਰਭਾਕਰ ਤਿਵਾੜੀ, ਮੁੱਖ ਮੈਡੀਕਲ ਅਫਸਰ, ਰਾਜਧਾਨੀ ਭੋਪਾਲ, ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਦੋਵਾਂ ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਫੈਟੀ ਲਿਵਰ ਦਾ ਰੋਗਜਨਨ (ਬਿਮਾਰੀ ਦਾ ਮੂਲ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ) ਇੱਕੋ ਜਿਹਾ ਹੈ, ਪਰ ਕਾਰਨ (ਕਾਰਨ) ਵੱਖਰਾ ਹੈ। ਅਲਕੋਹਲਿਕ ਫੈਟੀ ਲਿਵਰ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸ਼ਰਾਬ ਪੀਣ ਕਾਰਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਗੈਰ-ਅਲਕੋਹਲਿਕ ਫੈਟੀ ਲਿਵਰ ਗੈਰ-ਸਿਹਤਮੰਦ ਖਾਣ-ਪੀਣ ਦੀਆਂ ਆਦਤਾਂ ਕਾਰਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਡਾਕਟਰ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਗੈਰ-ਅਲਕੋਹਲਿਕ ਫੈਟੀ ਲੀਵਰ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਚਰਬੀ ਵਾਲੀ ਖੁਰਾਕ ਅਤੇ ਗੈਰ-ਸਰੀਰਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਕਿਰਿਆਸ਼ੀਲ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਦੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸੇਵਨ ਕਾਰਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਇਸ ਰੁਟੀਨ ਨੂੰ ਨਿਯਮਿਤ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਦੁਹਰਾਉਂਦੇ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਇਹ ਜਿਗਰ ਵਿੱਚ ਚਰਬੀ ਜਮ੍ਹਾਂ ਕਰਨ ਵੱਲ ਲੈ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਜਿਗਰ ਵਿੱਚ ਸੋਜ ਅਤੇ ਨੁਕਸਾਨ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵਧਾਉਂਦਾ ਹੈ।
ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਡਾ. ਪ੍ਰਭਾਕਰ ਤਿਵਾੜੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਫੈਟੀ ਲੀਵਰ ਅਤੇ ਮੋਟਾਪੇ ਵਿਚਕਾਰ ਵੀ ਡੂੰਘਾ ਸਬੰਧ ਹੈ। ਚਰਬੀ ਵਾਲਾ ਜਿਗਰ ਅਤੇ ਮੋਟਾਪਾ ਅਕਸਰ ਇਕੱਠੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਟਾਈਪ 2 ਡਾਇਬਟੀਜ਼ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਫੈਟੀ ਲੀਵਰ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਹੋਣ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਵਧੇਰੇ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਖੰਡ ਜਾਂ ਸ਼ਰਾਬ, ਜੋ ਕਿ ਜ਼ਿਆਦਾ ਨੁਕਸਾਨਦੇਹ ਹੈ
ਖੰਡ ਅਤੇ ਸ਼ਰਾਬ ਦੋਵੇਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਹਨ ਪਰ ਜਿਗਰ ਲਈ ਬਰਾਬਰ ਖਤਰਨਾਕ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਸ਼ਰਾਬ ਸਿੱਧੇ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਜਿਗਰ ਲਈ ਜ਼ਹਿਰੀਲੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਖੰਡ ਇੱਕ ਹੌਲੀ ਜ਼ਹਿਰ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਜਿਗਰ ਨੂੰ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਲਈ ਨੁਕਸਾਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਖੰਡ ਦਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸੇਵਨ ਮੋਟਾਪਾ ਅਤੇ ਟਾਈਪ 2 ਸ਼ੂਗਰ ਦਾ ਕਾਰਨ ਵੀ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ, ਸ਼ਰਾਬ ਇੱਕ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਜ਼ਹਿਰ ਹੈ ਅਤੇ ਖੰਡ ਇੱਕ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਜ਼ਹਿਰ ਹੈ। ਪਰ ਦੋਵੇਂ ਜਿਗਰ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਂਦੇ ਹਨ।
ਜਿਗਰ ‘ਤੇ Paracetamol ਦਾ ਕੀ ਪ੍ਰਭਾਵ ਹੁੰਦਾ ਹੈ?
ਦਰਦਨਾਸ਼ਕ ਅਤੇ ਐਂਟੀਪਾਇਰੇਟਿਕਸ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਜਿਗਰ ਨਾਲੋਂ ਗੁਰਦਿਆਂ ਨੂੰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਬੁਖਾਰ ਘਟਾਉਣ ਲਈ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਦਿੱਤੀਆਂ ਜਾਣ ਵਾਲੀਆਂ ਆਮ ਦਵਾਈਆਂ ਦਰਦ ਨਿਵਾਰਕ, ਦਰਦ ਨਿਵਾਰਕ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਪੈਰਾਸੀਟਾਮੋਲ ਅਤੇ ਐਂਟੀਪਾਇਰੇਟਿਕਸ ਹਨ। ਇਹ ਸਰੀਰ ਦੇ ਵਧੇ ਹੋਏ ਤਾਪਮਾਨ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਦਰਦਨਾਸ਼ਕ ਜਿਗਰ ਨਾਲੋਂ ਗੁਰਦੇ ਦੇ ਕੰਮ ਨੂੰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ, ਪੈਰਾਸੀਟਾਮੋਲ ਦਾ ਜਿਗਰ ‘ਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪੈਂਦਾ ਹੈ।
ਚਰਬੀ ਵਾਲੇ ਜਿਗਰ ਦੇ ਲੱਛਣ
ਪੇਟ ਦੇ ਉੱਪਰ ਸੱਜੇ ਪਾਸੇ ਭਾਰੀਪਨ ਜਾਂ ਦਰਦ।
ਲਗਾਤਾਰ ਥਕਾਵਟ ਜਾਂ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋਣਾ।
ਭੁੱਖ ਘੱਟ ਲੱਗਣਾ ਅਤੇ ਪੇਟ ਜਲਦੀ ਭਰ ਜਾਣਾ।
ਭਾਰ ਵਧਣਾ ਅਤੇ ਮੋਟਾਪਾ।
ਪੇਟ ਫੁੱਲਣਾ ਅਤੇ ਪਿਸ਼ਾਬ ਦੇ ਰੰਗ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲੀ।
ਸਿਹਤਮੰਦ ਜਿਗਰ ਦੇ ਸੁਝਾਅ
ਉਪਰੋਕਤ ਜਾਣਕਾਰੀ ‘ਤੇ ਕਾਰਵਾਈ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਕਿਰਪਾ ਕਰਕੇ ਮਾਹਿਰਾਂ ਨਾਲ ਸਲਾਹ ਕਰੋ।
