ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ, 23 ਨਵੰਬਰ 2025: ਭਾਰਤੀ ਰਿਜ਼ਰਵ ਬੈਂਕ (RBI) ਨੇ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਅਨੁਸਾਰ ਭਾਰਤ ਦਾ ਯੂਨੀਫਾਈਡ ਪੇਮੈਂਟਸ ਇੰਟਰਫੇਸ (UPI) ਜਲਦੀ ਹੀ ਯੂਰਪੀਅਨ ਸੈਂਟਰਲ ਬੈਂਕ (ECB) ਦੇ ਟਾਰਗੇਟ ਇੰਸਟੈਂਟ ਪੇਮੈਂਟ ਸੈਟਲਮੈਂਟ ਸਿਸਟਮ (TIPS) ਨਾਲ ਜੋੜਿਆ ਜਾਵੇਗਾ।
ਇਸ ਕਦਮ ਨਾਲ ਭਾਰਤ ਅਤੇ 30 ਤੋਂ ਵੱਧ ਯੂਰਪੀਅਨ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਪੈਸੇ ਦਾ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਆਸਾਨ, ਤੇਜ਼ ਅਤੇ ਸਸਤਾ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ।
TIPS ਕੀ ਹੈ?
ਪ੍ਰਣਾਲੀ: TIPS ਇੱਕ ਰੀਅਲ-ਟਾਈਮ ਭੁਗਤਾਨ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਹੈ ਜੋ ECB ਦੁਆਰਾ ਚਲਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਕਵਰੇਜ: ਇਹ 30 ਤੋਂ ਵੱਧ ਯੂਰਪੀਅਨ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਬੈਂਕਾਂ ਨੂੰ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਜੋੜਦੀ ਹੈ।
ਪਹਿਚਾਣ: ਇਸਨੂੰ ਯੂਰਪ ਵਿੱਚ UPI ਵਰਗਾ ਇੱਕ ਤੇਜ਼ ਭੁਗਤਾਨ ਨੈੱਟਵਰਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਏਕੀਕਰਨ ਦੀ ਪ੍ਰਗਤੀ
ਚਰਚਾ: RBI ਅਤੇ NPCI (ਨੈਸ਼ਨਲ ਪੇਮੈਂਟਸ ਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨ ਆਫ ਇੰਡੀਆ) ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਕਈ ਮਹੀਨਿਆਂ ਤੋਂ UPI ਨੂੰ TIPS ਨਾਲ ਜੋੜਨ ‘ਤੇ ਚਰਚਾ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ।
ਅਗਲਾ ਕਦਮ: ਹੁਣ, ਦੋਵੇਂ ਧਿਰਾਂ UPI-TIPS ਲਿੰਕ ਦੇ ਲਾਗੂਕਰਨ ਪੜਾਅ ਨੂੰ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਲਈ ਸਹਿਮਤ ਹੋ ਗਈਆਂ ਹਨ।
ਇਸ ਦੇ ਫਾਇਦੇ ਕੀ ਹੋਣਗੇ?
ਇਹ ਏਕੀਕਰਨ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਯੂਰਪ ਵਿੱਚ ਰਹਿ ਰਹੇ ਲੱਖਾਂ ਭਾਰਤੀਆਂ, ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਅਤੇ ਕਾਮਿਆਂ ਲਈ ਬਹੁਤ ਫਾਇਦੇਮੰਦ ਹੋਵੇਗਾ:
ਤੁਰੰਤ ਟ੍ਰਾਂਸਫਰ: ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਯੂਰਪ ਵਿਚਕਾਰ ਪੈਸੇ ਭੇਜਣ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਤੁਰੰਤ (Instant) ਉਪਲਬਧ ਹੋਵੇਗੀ।
ਘੱਟ ਖਰਚਾ: ਬੈਂਕ ਚਾਰਜ ਅਤੇ ਫਾਰੇਕਸ ਫੀਸਾਂ ਵਿੱਚ ਕਾਫ਼ੀ ਕਮੀ ਆਵੇਗੀ।
ਸੈਲਾਨੀਆਂ ਲਈ ਸਹੂਲਤ: ਭਾਰਤੀ ਸੈਲਾਨੀ ਕਈ ਯੂਰਪੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ UPI ਰਾਹੀਂ ਭੁਗਤਾਨ ਕਰਨ ਦੇ ਯੋਗ ਹੋਣਗੇ।
UPI ਦਾ ਵਿਸ਼ਵੀਕਰਨ
UPI-TIPS ਦਾ ਏਕੀਕਰਨ G20 ਏਜੰਡੇ ਦਾ ਇੱਕ ਹਿੱਸਾ ਹੈ, ਜਿਸਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਕਿਫਾਇਤੀ, ਤੇਜ਼ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਸਰਹੱਦ ਪਾਰ ਭੁਗਤਾਨਾਂ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨਾ ਹੈ।
ਵਰਤਮਾਨ ਸਵੀਕਾਰਤਾ: UPI ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਸਿੰਗਾਪੁਰ, UAE, ਫਰਾਂਸ, ਮਾਰੀਸ਼ਸ, ਭੂਟਾਨ ਅਤੇ ਨੇਪਾਲ ਸਮੇਤ ਕਈ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਸਵੀਕਾਰ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। TIPS ਨਾਲ ਜੁੜਨ ਨਾਲ ਇਸ ਨੈੱਟਵਰਕ ਦਾ ਹੋਰ ਵੀ ਵਿਸਤਾਰ ਹੋਵੇਗਾ।
RBI, NIPL (NPCI ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਲਿਮਟਿਡ), ਅਤੇ ECB ਹੁਣ ਤਕਨੀਕੀ ਏਕੀਕਰਨ, ਜੋਖਮ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਅਤੇ ਸੈਟਲਮੈਂਟ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ‘ਤੇ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ ਤਾਂ ਜੋ UPI-TIPS ਇੰਟਰਲਿੰਕਿੰਗ ਨੂੰ ਜਲਦੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕੇ।
